SERMON FOR THOMAS’ SUNDAY
Our spiritual journey through Great Lent steered us to Holy Week, where we experienced the great love of the Bridegroom Christ for us. Finally we reached the celebration of the feast of all feasts, Pascha and the Resurrection of the Lord. Pascha in the Hebrew language means a crossing, and indicates the crossing of the Jewish people from Egypt to the Promised Land through the Red Sea. This crossing was a great and wondrous event. Moses struck with his rod the Red Sea which was opened in two, the water formed a wall on both sides, the air dried the bottom, and through this opening walked an entire people. Then God closed this passage and all the Egyptian army was drowned. This event is celebrated by the Jews during their own Pascha, when they express their gratitude to God for their salvation. For us Christians Pascha is another crossing, it is the crossing from the life of sin to the life of spiritual regeneration, through the sacrament of Holy Baptism. Holy Baptism is the new miraculous Red Sea. Through church life which begins when we are baptized, we pass from death to life. As the Passover has a double meaning, namely freedom and life for the Jews and death for the Egyptians, so the Christian Pascha is the demise of sin, death and the devil, and life in Christ. It is, both a Cross and Resurrection. In the theology of the Orthodox Church, its tradition and hymnography, Cross and Resurrection are not separated because one leads to the other. There is a prayer we say this period, which begins with the words “having seen the Resurrection of Christ” and continues with “through the Cross, joy has come in all the world”. For us, cross is the fight that we, inspired by the grace of God, make to crucify the old self, to transform our passions, so that we are born again spiritually.
Today’s reading of the Acts takes us to Jerusalem immediately after Pentecost. There, we read that after receiving the Holy Spirit, the apostles were bestowed with abundant divine grace. “And through the hands of the Apostles many signs and wonders were done among the people” (Acts 5:12). The people placed the sick in the streets, so that at least the shadow of Peter passing by, might fall on some of them. The Acts very characteristically describe “that they were all healed” (Acts 5:16). Disease, corruption and mortality in humans came after the fall as the fruit of the sin of Adam. The Holy Fathers call them leather tunics worn by man. So because now pain, disease, and death have become for us a natural condition, the way that we confront them, has a serious effect on our other life, the eternal.
Disease in general is a temptation which tests a Christian’s faith. Therefore when we are sick we need to pay a lot of attention, lest the sickness becomes a reason to grumble against God. St. John of the Ladder says that sick people deal with diseases differently, depending on their spiritual state. Some are turning against God because He consented that they become sick, and they become frustrated, blaspheming Him, losing their last traces of faith and falling into sorrow and despair. While others accept the power and consolation of Divine grace, and repel their pains not caring anymore about the disease plaguing their body.
So the issue is not the diseases, which existed and will exist, but their treatment. When there is present spiritual health and inner peace, diseases contribute to increase the mercy and love of God. Therefore the worst illnesses are the spiritual ones. A sick soul is possessed by evil thoughts, anxiety, despair, condemnation and envy. Modern medical science attributes great importance to the etiology of the so called psychosomatic diseases. It teaches that many diseases, including cancer, have as their cause stress and the poor spiritual state of man. It has been proven that if the human nervous system is not in good shape, this has a negative effect on the strength of the immune system. Also there are many other bodily diseases resulting from the gratification of various passions. For example the passion of gluttony, makes people obese and prone to diseases of the circulatory system and diabetes. The spiritually sick soul is healed by obeying the teachings of the gospel, and with exhibiting patience to the various temptations. Patience creates spiritual health, from which is born the knowledge of God. From this knowledge is born the love of God which, as says St. Isaac the Syrian, is more powerful than life itself.
Many of us say: it is good first to be healthy, and then everything will be fine. I think we should say: may we have the grace of God, and then everything else will be fine. Health is needed to enable us, participating in the life of the Church, to buy time to save our souls, that is to transcend death. Our Lord shows us even today His love and His mercy with vivid ways, consoling us with the many miracles that He still performs. Like at the time of the Apostles, so today, a lot of healing is granted by our benevolent God to those who resort to Him in faith and eagerness. As for the rest of us, let us lovingly and in pain settle down and: for those who are sick, or suffering, or in captivity, let us pray to the Lord…
Christ is risen !
FR. KONSTANTINOS MANETAS
ΚΥΡΗΓΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΘΩΜΑ
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί
Η πνευματική μας πορεία μέσα από την Μ. Σαρακοστή μας οδήγησε στη Μ. Εβδομάδα όπου ζήσαμε τη μεγάλη αγάπη του Νυμφίου Χριστού γιά μας και φθάσαμε στη εορτή των εορτών, το Πάσχα και την Ανάσταση του Κυρίου. Πάσχα στην εβραϊκή γλώσσα σημαίνει διάβαση, και δηλώνει την διάβαση του Ισραηλιτικού λαού από την Αίγυπτο στη Γη της Επαγγελίας διά μέσου της Ερυθράς Θαλάσσης. Αυτή η διάβαση υπήρξε ένα μεγάλο και θαυμαστό γεγονός. Ο Μωυσής χτύπησε με τη ράβδο του την Ερυθρά Θαλασσα, αυτή ανοίχθηκε στα δύο, σχηματίσθηκε ένα υδάτινο τείχος, ο αέρας ξήρανε το βυθό και απο΄εκεί μέσα πέρασε ένας ολόκληρος λαός. Στη συνέχεια ο Θεός έκλεισε τη δίοδο αυτή και καταποντίσθηκε ετσι ο αιγυπτιακός στρατός.
Το γεγονός αυτό πανηγυριζόταν από τους Εβραίους κατά τη διάρκεια του δικού τους Πάσχα, οπότε εξέφραζαν την ευγνωμοσύνη τους στον Θεό γιά την σωτηρία τους. Γιά μας τους Χριστιανούς το Πάσχα είναι μία αλλη διάβαση, είναι διάβαση από τη ζωή της αμαρτίας στη ζωή της αναγεννήσεως μέσω του μυστηρίου του Αγίου Βαπτίσματος.
Το Αγιο Βάπτισμα είναι η νέα θαυματουργική Ερυθρά θάλασσα. Μέ την εκκλησιαστική ζωή η οποία αρχίζει με το Βάπτισμα διαβαίνουμε και εμείς από το θάνατο στη ζωή. Οπως το Εβραϊκό Πάσχα έχει διπλή έννοια, δηλαδή ελευθερία και ζωή γιά τους Εβραίους και θάνατο γιά τους Αιγυπτίους, έτσι και το Χριστιανικό Πάσχα είναι θάνατος της αμαρτίας, του θανάτου και του διαβόλου και ζωή κατά Χριστό. Είναι δηλαδή ταυτόχρονα Σταυρός και Ανάσταση. Στη θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, στην παράδοση και στην υμνογραφία, Σταυρός και Ανάσταση δεν ξεχωρίζονται διότι το ένα οδηγεί στο άλλο. Στην γνωστή προσευχή που λέμε αυτήν την περίοδο και αρχιζει με τα λογια «ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι» υπάρχει η φράση «διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω» έγινε. Γιά μας σταυρός είναι ο αγώνας που κάνουμε και εμπνέεται από την χάρη του Θεού γιά να σταυρώσουμε τον παλαιό εαυτό μας, να μεταμορφώσουμε τα πάθη μας, οπότε έρχεται η πνευματική αναγέννηση. Γι αυτό λέμε ότι η ορθόδοξη ζωή είναι σταυροαναστάσιμη.
Το σημερινό ανάγνωσμα των πράξεων των αποστόλων μας μεταφέρει στα Ιεροσόλυμα αμέσως μετά την Πεντηκοστή. Διαβάζουμε λοιπόν, ότι μετά τη λήψη του Αγίου Πνεύματος, οι απόστολοι έλαβαν πλούσια τη Θεία Χάρη και «διά των χειρών αυτών εγίνετο σημεία και τέρατα εν τω λαώ πολλά» (Πραξ. 5:12). Ο λαός τοποθετούσε τους αρρώστους στην πλατεία και επεδίωκε να πέσει ακόμη και η σκιά του Πέτρου πάνω σ’αυτούς. Είναι πολύ χαρακτηριστικός ο λόγος των Πράξεων ότι «εθεραπεύοντο άπαντες» (Πραξ. 5:16). Η ασθένεια, η φθορά και η θνητότητα ήρθαν στον άνθρωπο μετά την πτώση σαν καρποί της αμαρτίας του Αδάμ. Οι Αγιοι Πατέρες τις αποκαλούν δερμάτινους χιτώνες που φόρεσε ο άνθρωπος. Ετσι τώρα ο πόνος, οι αρρώστιες, ο θάνατος έγιναν γιά μας φυσική κατάσταση, και ο τρόπος που τα αντιμετωπίζουμε έχει επίπτωση στη άλλη τη ζωή μας στην αιωνιότητα, είτε αρνητικά είτε θετικά.
Γενικά η ασθένεια είναι ένας πειρασμός που δοκιμάζει τον χριστιανό. Γι αυτό όταν είμαστε άρρωστοι χρειάζεται πολλή προσοχή μήπως και η αρρώστια μας γίνει αφορμή να βαρυγκομήσουμε απέναντι στο Θεό. Ο Αγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι οι ασθενείς αντιμετωπίζουν τις ασθένειες με διαφορετικό τρόπο. Εξαρτάται από την πνευματική τους κατάσταση. Κάποιοι στρέφονται εναντίον του Θεού γιατί επέτρεψε να αρρωστήσουν και απογοητεύονται, βλασφημούν τον Θεό, χάνουν και το τελευταίο ιχνος πίστης και πέφτουν σε θλίψη και απελπισία. Ενώ κάποιοι άλλοι δέχονται την ενέργεια της Θείας Χάριτος και την παρηγοριά της κατανύξεως και αποκρούουν έτσι με την παράκληση αυτή τους πόνους και δεν νοιάζονται πιά γιά την ασθένεια που τους ταλαιπωρεί το σώμα.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι οι ασθένειες, οι οποίες υπήρχαν και θα υπάρχουν, αλλά η αντιμετώπιση τους. Οταν υπάρχει ψυχική υγεία και εσωτερική ειρήνη οι ασθένειες συντελούν στο να αυξηθεί το έλεος και η αγάπη του Θεού. Γι αυτό και οι χειρότερες αρρώστιες είναι οι ψυχικές. Η άρρωστη ψυχή είναι κυριευμένη από κακούς λογισμούς, άγχος, απελπισία, κατάκριση και φθόνο. Η σύγχρονη ιατρική επιστήμη δίνει μεγάλη σημασία στις λεγόμενες νόσους ψυχοσωματικής αιτιολογίας. Διδάσκει δε ότι πολλές ασθένειες, ακόμη και ο καρκίνος, έχουν σαν αιτία τους το άγχος και την κακή ψυχική κατάσταση του ανθρώπου. Εχει αποδειχθη ότι αν δεν είναι σε καλή κατάσταση το νευρικό σύστημα του ανθρώπου τότε πέφτει και η δύναμη του ανοσοποιητικόυ του συστήματος. Επίσης υπάρχουν πολλές άλλες ασθένειες που προέρχονται από την ικανοποίηση διαφόρων παθών μας. Παραδείγματος χάριν το πάθος της γαστριμαργίας κάνει τον άνθρωπο παχύσαρκο και επιρρεπή σττις ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος και στον διαβήτη. Η άρρωστη πνευματικά ψυχή θεραπεύεται με την υπακοή στη διδασκαλία του ευαγγελίου και με την υπομονή στους πειρασμούς της ζωής. Η υπομονή δημιουργεί πνευματική υγεία, από την οποία γεννιέται η γνώση του Θεού. Από την γνώση γεννιέται η αγάπη προς τον Θεό, που όπως λέει ο Αγιος Ισαάκ ο Συρος είναι ισχυρότερη της ζωής.
Πολλοί από μας λέμε: πρώτα να έχουμε υγεία και μετά όλα θα πάνε καλά. Νομίζω πως θα πρέπει να λέμε: να έχουμε τη Χάρη του Θεού και μετά όλα τα άλλα θα είναι καλά. Την υγεία την έχουμε ανάγκη γιά να μπορέσουμε μέσα από τη ζωή της Εκκλησίας και την καλλιέργεια της πίστης μας στον Θεό, να σώσουμε την ψυχή μας, δηλαδή να υπερβούμε τον θάνατο. Ο Κύριος μας δείχνει ακόμη και σήμερα την αγάπη Του και το έλεος Του με ολοζώντανο τρόπο παρηγορώντας μας με τα τόσα θαύματα τα οποία επιτρέπει να γίνονται. Οπως κατά την εποχή των Αποστόλων, έτσι και σήμερα, είναι πολλή η γιατρειά που χορηγεί ο Πανάγαθος Θεός σε όσους καταφεύγουν σ’Αυτόν με πίστη πολλή και προθυμία. Εμείς με αγάπη και πόνο ας αρκεστούμε να προσευχόμαστε γιά όσους έχουν ανάγκη: υπερ νοσούντων, καμνόντων, αιχμαλώτων, και της σωτηρίας αυτών του Κυρίου δεηθώμεν...
Π. Κωνσταντίνος Μανέτας